Kadrowanie zdjęć – najważniejsze zasady kompozycji w fotografii.

Rozpoczęcie przygody z fotografią to początek długiej podróży, w trakcie której uczymy się cały czas. Jednakże, każdy fotograf, czy to profesjonalny, czy też pasjonata z doświadczeniem, ma świadomość tego, jak ważne jest właściwe kadrowanie zdjęć. Rozumie również, jaką rolę odgrywa kompozycja w fotografii. Rzecz w tym, że w drodze do mistrzostwa każdy musi w jakiś sposób przyswoić tę wiedzę. By zrozumieć zasady, o których mowa, postaramy się w przystępnej formie podzielić uniwersalnymi wnioskami dotyczącymi fotografowania.

Podstawowe zasady kompozycji w fotografii

Kompozycja w fotografii nie jest niczym innym, aniżeli nadaniem porządku, pewnego rodzaju harmonii uwiecznianemu momentowi. W kadrze może pojawić się postać, widok czy też uchwycona w czasie migawka sceny rozgrywającej się na oczach fotografa. Niezależnie od tematyki zdjęcia, sama fotografia będzie przede wszystkim próbą oddania emocji i wrażenia. Wpływ na jakość tej migawki ma zarówno kadrowanie zdjęć, jak i plany, faktury, tonacje kolorystyczne, linie, ramy czy ilość obiektów znajdujących się na nich. Każdy z wymienionych elementów decyduje o ostatecznej wartości wykonanej fotografii.

Zasada podziału kadru

Zasady kompozycji w fotografii odnoszą się do podziału kadru na symetryczne części. To efekt pracy ludzkiego mózgu, który w naturalny sposób dąży do poszukiwania symetrii w otoczeniu. Podstawową i najbardziej rozpowszechnioną zasadą kompozycji jest trójpodział. Dzieli on kadr na siatkę dziewięciu identycznych pól. Miejsca przecięcia siatki to mocne punkty zdjęcia, wyznaczające przestrzenie, w których okolicy warto zamieścić istotne dla kadru elementy. Może to być postać, spojrzenie pozującego, samotne drzewo, cokolwiek, co odgrywa kluczową rolę dla kompozycji i tematu zdjęcia.
Trójpodział stanowi uproszczoną formę złotego podziału, zwanego również boską proporcją. To stosowana od czasów antyku zasada, którą kierowano się w sztuce i architekturze. Spoglądając na wszystkie zasady kompozycji w fotografii należy uznać, że złoty podział jest tą najistotniejszą, jak również, niezwykle dokładnie określającą mocne punkty kadru. Na złoty podział w fotografii składa się siatka złożona z czterech linii, których miejsca przecięcia wyznaczają najistotniejsze elementy kadru. Wbrew pozorom, złota proporcja jest dość skomplikowana zasadą, dlatego właśnie na jej bazie powstał, wymieniony wcześniej, trójpodział.
Kadrowanie zdjęć należy odnieść do istniejących, naturalnie występujących linii podziału. Używając kompozycji poziomej kierujemy się linią horyzontu, której optymalne ułożenie plasuje się w 1/3 lub 2/3 kadru. Z kolei kompozycja skośna opiera się na trójkątach prostokątnych, przy czym punktem wyjściowym jest w tym przypadku oś wybranego kadru.

Kompozycja w fotografii i jej znaczenie

Kompozycje zdjęć w dużej mierze decydują o ich atrakcyjności. Fotografując obiekt umieszczony w szerszym kontekście, czy też imponujący pejzaż warto pamiętać kilku podstawowych zasadach.
Jak już wspomnieliśmy, ludzki mózg w naturalny sposób poszukuje symetrii w postrzeganych obrazach. Siłą dobrej fotografii może być właśnie zabawa z symetrią, uchwycenie lustrzanego odbicia. Szczególnie dobrze symetria oddziałuje na zdjęciach minimalistycznych lub przedstawiających efektowny widok. O efekt lustrzanego odbicia najłatwiej w trakcie sesji nad wodą.
Tym, co dobra kompozycja w fotografii również powinna oddawać są kolory i faktury uchwyconych obiektów. Paleta barw oraz struktura tego, co ujęte na zdjęciu w olbrzymim stopniu decyduje o wydźwięku fotografii, a przez to, emocji jaką oddaje.
Dla atrakcyjności kadru dużą wartością może być naturalne obramowanie. Może to być portal drzwi, drzewa rosnące po obu stronach kadru, skały lub cokolwiek, co zamyka kompozycję. Dzięki temu można uzyskać wrażenie trójwymiarowości prezentowanego zdjęcia.

Perspektywa ma znaczenie

Kolejną istotną kwestią wpływającą na atrakcyjne kompozycje zdjęć są plany, które wpływają na odbiór obrazu w trójwymiarze. Nadając zdjęciu perspektywę złożoną z trzech planów budujemy głębię obrazu. Co równie istotne, perspektywa daje nieograniczone możliwości na kadrowanie zdjęć w sposób nietuzinkowy, czasami zaburzający porządek tego, co widzimy przed sobą, w pozytywnym sensie. Czasami warto ukucnąć lub nawet się położyć, by uzyskać kadr inny niż wszystkie.

Kadrowanie zdjęć – mniej znaczy więcej

Szczególnie początkującym fotografom warto polecić minimalistyczne podejście do robionych zdjęć. Uchwycenie wielu elementów w jednym kadrze jest trudne, a chaos kompozycyjny to ostatnia rzecz, jakiej potrzebuje dobre zdjęcie. Z tego względu kadrowanie zdjęć warto, przynajmniej na początkowych etapach przygody z fotografowaniem, stosować w myśl zasady – mniej znaczy więcej. Jeden efektowny obiekt, skadrowany w ciekawy sposób, może okazać się o wiele ciekawszym i wdzięczniejszym tematem zdjęcia, aniżeli niespójny zestaw barw i obiektów. Wystarczy spojrzeć na fotografie Szymona Brodziaka, aby przekonać się, że on sam hołduje tej zasadzie.
Fotografowanie jest drogą do poznania tego, co na pierwszy rzut oka może być niewidoczne. Wymaga cierpliwości i oddania, ale odpłaca się niesamowitymi efektami i satysfakcją nie do przecenienia. Fotografując uczymy się cały czas czegoś nowego, a znając podstawowe zasady kompozycji w fotografii oraz sposoby kadrowania, jesteśmy zdolni do odkrywania nowych, wspaniałych światów.